Rzecz taka miała miejsce między innymi w jednym z amerykańskich ogrodów zoologicznych. Podczas porodu samica wargacza z rodziny niedźwiedziowatych, zamiast wylizać swoje młode, zaczęła je zagryzać. Widok ten wstrząsnął pracownikami ogrodu, którzy byli obecni przy narodzinach. Dlaczego tak się dzieje?
Zarówno w przypadku owego wargacza, jak i wielu innych gatunków, samice zachowują się w ten sposób, gdy nowo narodzone młode jest bardzo słabe i ma małe szanse na przeżycie. Chcą jakby skrócić cierpienia malca. Teoria ta może być całkiem trafna. Samica wargacza w amerykańskim zoo urodziła wówczas jeszcze dwa kolejne niedźwiadki. Ten sam los spotkał i drugiego niemowlaka, zatem pracownicy postanowili odebrać jej trzecie, ostatnie już żyjące młode. Okazało się, że nie jest ono w pełni zdrowe. Jak wykazały badania weterynaryjne, miało podwyższoną liczbę białych krwinek w organizmie. Bardzo możliwe, że pozostałe potomstwo także cierpiało na tę przypadłość. Jakiś czas wcześniej, wśród wargaczy zamieszkujących owy ogród zoologiczny, panowała grypa, zatem młode mogły być narażone na infekcję. Matka, czując zagrożenie dla noworodków, postąpiła w tak okrutny, aczkolwiek usprawiedliwiony sposób.
Podobne mechanizmy występują także u kotowatych, psowatych oraz innych ssaków naczelnych, a także u owadów, gadów, ryb oraz niektórych ptaków. Samica wykarmi malca tylko wówczas, gdy jest on zdrowy i ma szanse na przeżycie. Ponadto, jeśli młodych jest zbyt dużo, a matka nie będzie miała na tyle siły i pokarmu, by wychować wszystkie swoje dzieci, zagryzie, a nawet pożre te najsłabsze. Co bardziej przerażające, będą one dla niej dodatkowym, pokaźnym źródłem energii, które jest tak niezbędne do odchowania pozostałego potomstwa.
Nie tylko matki bywają jednak tak okrutne. Zjawisko dzieciobójstwa występuje również bardzo często wśród lwów, a zwłaszcza wśród samców, które dopiero weszły do stada. Potrafią one zagryźć nowo narodzone osobniki, aby same spłodzić swoje potomstwo i przekazać geny, a tym samym wyprzeć słabsze samce. Chodzi tu więc przede wszystkim o kwestie dominacji.
Wielu naukowców uważa takie zachowania za patologiczne. Jeśli jednak młode jest zbyt słabe, aby samo mogło przetrwać, wydaje się to naturalną selekcją. Skąd samica wie, że dany osobnik jest chory i nie przeżyje? Z pewnością zostanie to tajemnicą, podobnie jak wiele innych zjawisk obecnych w świecie zwierząt i natury.
Kamila Kowalska
