• Start
  • Kategorie
    • Nauka
    • Technologie
    • Medycyna i zdrowie
    • Astronomia i fizyka
    • Ekologia
    • Komputery
    • Motoryzacja
    • Architektura
    • Koncepcje
    • Twórczość i sztuka
  • Redakcja
  • Start
  • Kategorie
    • Nauka
    • Technologie
    • Medycyna i zdrowie
    • Astronomia i fizyka
    • Ekologia
    • Komputery
    • Motoryzacja
    • Architektura
    • Koncepcje
    • Twórczość i sztuka
  • Redakcja
StartKoncepcjeKulturowe różnice w mierzeniu czasu
Poprzednie Następny

Kulturowe różnice w mierzeniu czasu

Autor: , Styczeń 1, 2013


Przy okazji zamknięcia i otwarcia roku, można się zastanawiać, jak różne były ludzkie sposoby prezentowania czasu. Garść przykładów z różnych kultur ukazuje np. że nie wszyscy mają lata czy miesiące, a u niektórych nowy rok wędruje.

Najbardziej obce nam sposoby mierzenia czasu, znajdujemy w tzw. społecznościach „tradycyjnych”, „plemiennych” (kiedyś zwanych często „prymitywnymi”). Amodawa  to liczące około 150 osób plemię odkryte w 1986r w amazońskich lasach. Nie mierzą oni czasu, nie mają pojęć tygodnia, miesiąca czy roku. Odnoszą się co najwyżej do dnia i nocy oraz pory deszczowej/suchej. Nie liczą jednak tych sezonów (ich system liczb to tylko 1-4), tak by np. przypisywać wiek ludziom (ile ktoś ma „wiosen”). Mają natomiast taki zwyczaj, że gdy ktoś znacząco zmienia wiek biologiczny, to zmienia imię (np. kilkulatek przekazuje imię noworodkowi).

{jumi [adv/advfront.php]}

Piraha, to również plemię amazońskie i również bardzo odmienne kulturowo od nas. Nie tylko nie mają pojęć miar czasu, ale nawet w ogóle nie mają opowieści z przeszłości – mitycznej czy plemiennej. Nie mają systemu liczbowego. Nawet relacje pokrewieństwa pokazują ograniczenie – mają nazwy tylko na rodzeństwo i rodziców/dzieci, ale już nie na ciotki/wujków, czy kuzynów.

Tego typu kultur zapewne było/jest więcej. Ich przedstawiciele żyją po prostu czasem teraźniejszym – konkretnymi wydarzeniami w których uczestniczą. Wcale nie są „prymitywni” – ich złożoność rozbudowuje się po prostu w innych wymiarach, niż nasza.

Gdy różne kultury stawały się bardziej zainteresowane mierzeniem czasu, najczęściej opierały się na księżycu i/lub słońcu (kalendarze lunarne, solarne, luno-solarne). Jednakże często nie chodziło tu o jakiś precyzyjny albo samodzielny system. Obserwowano fazy księżyca i/lub przesilenia słoneczne. Ale przykładowo, Eskimosi z Labradoru orientowali się na cienie rzucane przez pewne charakterystyczne skały, Dayakowie z Borneo i Kafirowie z Hindukuszu rozpoznawali przesilenie gdy słońce przez pewien czas zachodziło/wstawało w okolicach określonego punktu na horyzoncie. Nie są to zbyt precyzyjne miary i niekiedy „starsi” w dyskusji ustalali czy już jest jakiś czas, czy nie.

Jednocześnie wiele tradycyjnych kultur nie liczyło księżycowych miesięcy, czy dni lub słonecznych przesileń. Raczej poszczególne miesiące i pory roku „mapowano” różnymi cyklicznymi tematami, ważnymi dla danej ludności. Np. w Mongolii używano „kalendarzy” wilczych, lisich, czy niedźwiedzich – np. okresów gdy dane zwierzęta budzą się z hibernacji, zmieniają futra, zbierają tłuszcz, zbierają trawy do legowiska. Nasze nazwy miesięcy też ujawniają taką historię – np. „kwiecień” od kwiatów, „czerwiec” od robaków, „wrzesień” od wrzosów”, „listopad” od liści, itd. (ale np. „marzec” jest przejęty z łaciny – czy dla naszych przodków nic ciekawego w marcach się nie działo?).

{jumi [adv/advfront.php]}

Opieranie się na księżycu lub księżycu i słońcu, z jednoczesnym liczeniem miesięcy (a nie np. obserwacją zmian przyrody) przynosiło kłopoty arytmetyczne różnym kulturom. Mierząc rok słoneczny cyklami księżyca, trzeba co kilka lat dodawać jeden miesiąc (13ty) – tak funkcjonował np. kalendarz hebrajski czy tybetański. Ciekawy tradycyjny kalendarz islamski jest jedynie księżycowy – zatem rok ma o 10-11 dni mniej niż faktyczny przyrodniczy i miesiące „rozjeżdżają się” wobec pór roku – dopiero co 33 islamskie / 32 słoneczne lata, cykle się synchronizują. Nowy rok więc czasem mają w naszej zimie a czasem w lecie. Również tradycyjnie księżycowy kalendarz Nepalski, ma dzień Nowego  Roku w naszym kwietniu i aby dopasować liczbę dni w roku, każdy z dwunastu miesięcy w innym roku ma dopasowywaną długość – od 29 do 32 dni. Ogólnie kalendarze społeczności buddyjskich mają często silny element lunarny.

Do najbardziej złożonych w historii należał kalendarz Majów, który m.in. łączył 2 cykle: rytualny (26- dni skomponowanych ze złożenia okresów 20 i 13 dniowych) i słoneczny (18 „miesięcy” po 20 dni i jeden 5 dniowy). W pewnej ilości kultur ustalenia kalendarzowe były opierane na obserwacjach astronomicznych, niekiedy dość zaawansowanych – np. to egipcjanie już ok. 3000 lat p.n.e. chyba jako pierwsi obliczyli 365 dniowy rok słoneczny (m.in. obserwacja Syriusza).

Dzień Nowego Roku, w różnych kulturach wypadał praktycznie przez cały „nasz” (gregoriański) rok. Np. we wrześniu u pewnych społeczności z Etiopii, w październiku u Gujarati (Indie), w marcu u Irańczyków, w czerwcu u Kutchi (Indie).

Oprócz różnic w mierzeniu czasu, można także podkreślać różnice w jego przeżywaniu. Przykładowo mówi się, że współcześni Japończycy są bardzo ściśli w mierzeniu czasu – np. pociąg uznaje się za opóźniony, już powyżej minuty. Tymczasem ich sąsiedzi Chińczycy zadziwiali XIX wiecznych podróżników odwrotną cechą: spóźnienie do kilku godzin, a niekiedy nawet o całe dnie nie wywoływało żadnego poczucia zakłopotania. Często używano zegarów wodnych lub długości palenia się kadzidła. Chińczycy bardzo chętnie zaczęli kupować precyzyjne zegarki mechaniczne od europejczyków. W 1930 Lin Yutang napisał książkę „Ważność życia” w której krytykował zachodnie „mechaniczne” reguły życia wobec ówczesnych chińskich swobodniejszych. Dziś jednak „czas to pieniądz” to bardzo często używane w Chinach powiedzenie.

Załączona grafika obrazuje teorię kalendarzowego znaczenia Stonehenge.

 

źródło ; źródło ; źródło ; źródło ; źródło

Komentuj, oceniaj bądź z nami
(Visited 313 times, 1 visits today)

Tagi: antropologia, czas, kalendarz, kultury, mierzenie czasu, nowy rok, różnice kulturowe

Poleć!
Tweet

O autorze

Podobne artykuły

time-traveling-photons

Australijscy badacze symulują foton, który podróżuje w czasie

Naukowcy z University of Queensland w Autralii twierdzą, że udało im się symulować zachowanie p ...

Dlaczego człowiek porusza się w postawie stojącej?

Zbudują „kryształy czasu” – nie tylko perpetuum ale i perfectum mobile?

Zegarek - miniaturowa replika mechanizmu z Antykithiry wkrótce trafi na aukcję

Wyszukiwarka ofert pracy

Wyszukiwarka ofert pracy

Wsparcie techniczne

300-250

Popularne artykuły

Diody prostownicze – czym są i gdzie się je stosuje?Diody prostownicze – czym są i gdzie się je stosuje?Siedmiopalecznik błotny – czy znasz jego…Siedmiopalecznik błotny - czy znasz jego dobroczynne właściwości?Test „nadmuchiwanej” osłony termicznej…Test "nadmuchiwanej" osłony termicznej NASA zakończony powodzeniemCzy można jeździć z pęknięta szybą w samochodzie?Czy można jeździć z pęknięta szybą w samochodzie?Niezwykła rybka świecąca w ciemnościNiezwykła rybka świecąca w ciemności

Tagi

astronomia badania bakterie biologia ciekawostki DNA dron drony drukarka 3D dzieci dziwactwa energia energia słoneczna facebook filmiki filmy Google gry Internet kosmos Mars medycyna MIT mózg nanotechnologia NASA odkrycia pojazd psychologia recenzja recenzje robot roboty robotyka smartfony sztuka Słońce technologia telefony twórczość wideo woda youtube zdrowie zwierzęta
Copyright © 2013 MAXMANIA.pl Jawtemplates.com.
  • Polityka
  • Redakcja
Nasza strona internetowa wykorzystuje cookies (ciasteczka). Dowiedz się więcej o celu ich używania i zmianie ustawień cookies w przeglądarce. Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie cookie, zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. 25 maja 2018 roku zacznie obowiązywać Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (określane jako "RODO", "ORODO", "GDPR" lub "Ogólne Rozporządzenie o Ochronie Danych"). Na tej stronie dane osobowe nie są przetwarzane Więcej